DNS مخفف چیست؟
DNS = Domain Name System → «سامانهٔ نام دامنه». کاری که می‌کند: نام‌های انسانی مثل example.com را به آدرس‌های عددی (IP) تبدیل می‌کند تا کامپیوتر بداند به کدام سرور وصل شود.
DNS دقیقاً چه می‌کند؟
DNS را مثل «دفترچه آدرس اینترنت» تصور کنید:
-
مرورگر می‌پرسد: «IP مربوط به
site.comچیه؟» -
حل‌کنندهٔ DNS (Resolver)—معمولاً از طرف ISP یا سرویس‌های عمومی—اگر پاسخ را در کش داشته باشد همان را می‌دهد؛ وگرنه از سرورهای Root → TLD → Authoritative مسیر را پیدا می‌کند.
-
IP برگردانده می‌شود و تا مدت TTL در کش می‌ماند.
📌بیشتر بخوانید علت ایجاد رد کیبورد روی صفحه نمایش لپ‌تاپ و راه‌های رفع آن
تفاوت DNS با IP چیست؟
-
DNS: سرویس نام‌گذاری و ترجمهٔ نام → IP
-
IP: آدرس عددی سرور (مثل نشانی خیابان و پلاک)
مثال:
-
دامنه:
example.com -
IPv4:
93.184.216.34 -
IPv6:
2606:2800:220:1:248:1893:25c8:1946
چرا DNS لازم است؟
-
راحتی کاربر: به‌جای حفظ عدد، اسم تایپ می‌کنیم.
-
انعطاف‌پذیری: اگر سرور عوض شود، شما هنوز همان نام را می‌زنید؛ پشت‌صحنه فقط رکوردها به‌روزرسانی می‌شوند.
-
بهبود سرعت/توزیع بار: با کمک رکوردهای درست و CDN، کاربر به نزدیک‌ترین سرور هدایت می‌شود.
-
امکانات جانبی: ایمیل (MX)، زیر‌دامنه‌ها، تأیید مالکیت (TXT) و…
تاریخچه خیلی کوتاه
اوایل، همهٔ نام‌ها در یک فایل مرکزی (hosts.txt) نگهداری می‌شد—غیرمقیاس‌پذیر! در ۱۹۸۳ ایدهٔ DNS مطرح شد (RFC 882/883) و در ۱۹۸۷ با RFCهای 1034/1035 تثبیت شد. از آن زمان، DNS ستون فقرات نام‌گذاری اینترنت است.
«اعداد DNS» یعنی چه؟
منظور معمولاً IP سرورهای Resolver عمومی است که درخواست‌های نام شما را پاسخ می‌دهند:
-
Google:
8.8.8.8و8.8.4.4 -
Cloudflare:
1.1.1.1و1.0.0.1 -
Quad9:
9.9.9.9
این‌ها آدرس سرور DNS هستند، نه آدرس وب‌سایتی که می‌خواهید باز کنید. در تنظیمات شبکهٔ سیستم/مودم به‌عنوان DNS Server ثبت می‌شوند.
چرا با عوض کردن DNS، پینگ گاهی کمتر می‌شود؟
نکتهٔ فنی: «پینگ» (ICMP) بعد از اینکه یک بار نام دامنه به IP ترجمه شد، مستقیم به همان IP می‌رود؛ پس DNS به‌طور مستقیم پینگ را کم نمی‌کند. اما چند چیز تجربهٔ تأخیر را بهتر می‌کند:
-
زمان پاسخ DNS کمتر: Resolver نزدیک‌تر (Anycast) یا سریع‌تر → ترجمهٔ نام سریع‌تر → شروع بارگذاری زودتر.
-
کش قوی‌تر: پاسخ‌های تکراری عملاً آنی می‌شوند.
-
IP نزدیک‌تر از CDN: بعضی Resolverها با سیگنال‌هایی مثل EDNS Client Subnet کمک می‌کنند CDN، سرور جغرافیایی نزدیک‌تر را برگرداند → مسیر کوتاه‌تر → تاخیر کمتر.
-
دور زدن ازدحام/فیلتر: تغییر DNS گاهی اثرات نامطلوب DNS پیش‌فرض ISP را حذف می‌کند.
خلاصه: DNS بهتر → ترجمهٔ نام سریع‌تر + احتمال IP نزدیک‌تر → مسیر شبکه کوتاه‌تر → احساس پینگ/تاخیر کمتر.
رکوردهای مهم DNS (خیلی خلاصه)
-
A / AAAA: دامنه → IP نسخه ۴/۶
-
CNAME: اسم مستعار به نام دیگر
-
MX: سرورهای ایمیل
-
TXT: متن‌های کمکی (SPF/DKIM/احراز مالکیت)
-
NS: معرفی سرورهای نام مقتدر
-
SOA: اطلاعات مدیریتی/نسخه رکوردها
-
SRV: تعریف سرویس با پورت و اولویت
امنیت و حریم خصوصی
-
DNSSEC: امضای رمزنگاری‌شدهٔ پاسخ‌ها (جلوگیری از جعل پاسخ).
-
DoH/DoT: ارسال پرس‌وجوهای DNS از مسیر HTTPS/TLS برای مخفی ماندن محتوا از شنودکنندگان مسیر.
تغییر DNS در سیستم‌ها (گام‌های کوتاه)
Windows 10/11: Settings → Network & Internet → Change adapter options → روی اتصال دوبارکلیک → Properties → روی Internet Protocol Version 4 کلیک → Use the following DNS… → اعداد را وارد کنید → OK.
macOS: System Settings → Network → Wi-Fi/Ethernet → Details → DNS → Add Server.
Android/iOS (ترجیحاً DoH/Private DNS):
-
Android: Settings → Network & Internet → Private DNS → نام هاست DoH (مثلاً
1dot1dot1dot1.cloudflare-dns.com). -
iOS: با پروفایل یا از مسیر Wi-Fi → گزینه‌های DNS (نسخه‌ها متفاوت‌اند).
پرسش‌های پرتکرار
Propagation یعنی چه؟
زمانی که رکوردی را عوض می‌کنید، باید کش‌ها تا پایان TTL منقضی شوند؛ از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد.
برای کاربر عادی چه DNSی خوب است؟
اگر مشکل ندارید، الزام به تغییر نیست. در صورت کندی یا خطا، سرویس‌های معتبری مثل 1.1.1.1 یا 8.8.8.8 معمولاً انتخاب‌های مطمئن و سریع‌اند.
جمع‌بندی
-
DNS مترجم نام به IP است؛ IP خودِ آدرس عددی.
-
بدون DNS، اینترنتِ امروزی قابل استفاده برای انسان‌ها نبود.
-
«اعداد DNS» همان IP سرورهای Resolver هستند.
-
تعویض DNS می‌تواند شروع بارگذاری را سریع‌تر و گاهی مسیر شبکه را کوتاه‌تر کند، پس تاخیر احساس‌شده پایین می‌آید.
نیاز به کمک دارید؟
اگر در تهران هستید و در حین تنظیم DNS یا اینترنت، لپ‌تاپ‌تان مشکل نرم‌افزاری/سخت‌افزاری دارد، لپ‌تاپ کلینیک با پیک رایگان دریافت و تحویل در تهران در خدمت شماست. کافی است در سایت وارد حساب کاربری شوید و درخواست تحویل و تعمیر ثبت کنید.
